شب یلدا چه آداب و رسومی دارد ؟!
یکی از قدیمی ترین جشن های ایرانی ، شب چله یا شب یلدا است. این جشن در 9 آذر 1401 ثبت میراث جهانی شده است. به آخرین روز پاییز (۳۰ آذر) تا طلوع آفتاب اولین روز زمستان (۱ دی ) شب یلدا گفته می شود . در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم کره شمالی، گرامی داشته می شود که اتفاقا انقلاب زمستانی نیز محسوب می شود . شب یلدا آیین ها و رسم های مختلفی دارد که ایرانیان به یکایک آن ها احترام گذاشته و پایبندند که در ادامه به هر یک از آن ها خواهیم پرداخت ، برای اطلاع بیشتر از آیین شب یلدا تا انتهای این مقاله از نیتالا با ما همراه باشید .
آیین شب یلدا در ایران :
۱)استفاده از تنقلات رنگارنگ :
هرساله ایرانیان در شب یلدا سفره های رنگارنگ با تزئین های جذاب و خوراکی های خوشمزه ای را می چینند . خوراکی هایی همچون : آجیل ، ژله ، پشمک ، شکلات ، میوه و .. .
چند ایده خلاقانه پشمک شب یلدا :
یکی از تنقلات شیرین ، خوش طعم و نوستالژیک شب یلدا، پشمک است. پشمک تنقلاتی حجیم و نرمالو است که به دو روش سنتی و مدرن تهیه می شود و در کشورهای مختلف عرضه می شود. این شیرینی در میان کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان بسیار پرطرفدار است.جالب است بدانید که در کشور فرانسه به آن پاپا برید گفته می‌شود. در زبان انگلیسی هم آن را با نام کاتن کندی Cotton Candy می‌شناسند که به معنای آبنبات پنبه ای می‌باشد. این شیرینی در بسیاری از فرهنگ‌ها جایگاه خاصی دارد.
- برای تزئین پشمک و تبدیل آن به شکل های فانتزی می توانید از روش زیر استفاده کنید :
کافی است یک قالب ژله آورده و داخل آن را با مقداری پشمک پر کنید. با فشرده کردن پشمک‌ها داخل ظرف، شکل و شمایلی شبیه به گل یا هر طرح دیگری می توانید بسازید . این چیدمان و طرح های فانتزی می‌تواند در عین سادگی باعث آراستگی سفره شب یلدای شما شود. برای ساخت پشمک به شکل آدم برفی می توانید با استفاده از پشمک یک گلوله توپی بزرگ را برای بدن و شکم آن در آورده و گلولۀ دیگری برای سر آدم برفی درست کنید. سپس با یک تکه چوب نازک مثل خلال دندان آن‌ها را به هم وصل کنید تا به شکل آدم برفی در آید.
نکته : مراقبت باشید از تزیینات جانبی نمدار که بر اثر حرارت آب می‌شوند برای تزیین پشمک استفاده نکنید.
۲)وظیفه خانواده داماد در شب یلدا :
یکی از آیین باستانی شب یلدا برگزاری مراسم شب یلدای عروس است .از قدیم خانواده آقا داماد در شب یلدا هدایای خود را به همراه آجیل، انار، هندوانه، کدو تنبل، کله قند، نقل ، پشمک و تنقلات دیگر در سینی های مجلل یا طبق هایی قرار داده و به زیباترین شکل ممکن تزیین می کردند، سپس داماد و اعضای خانواده اش طبق ها را بر روی سر گذاشته و به خانه عروس می بردند.امروزه در شهرهای بزرگ دیگر خبری از طبق های بزرگ نیست و از تزیینات مدرن و برجسته تری برای به جا آوردن این آیین زیبا استفاده می شود، به عنوان مثال معمولا هندوانه به شکل های خاص و زیبا برش خورده و علاوه بر موارد ذکر شده ژله های رنگارنگ، شیرینی جات مختلف و حتی گاهی کیک نیز در میان خوراکی ها دیده می شود.تزیین هدایای شب یلدا برای عروس اغلب با روبان های قرمز رنگ انجام می شود که نشانه ای از عشق و علاقه داماد به عروس می باشد.گاهی خانواده داماد تزیین مجلسی شب یلدا را به افراد حرفه ای در این زمینه (مانند افرادی که در گل آرایی و تزیین سفره عقد تجربه دارند) می سپارند تا اصطلاحا سنگ تمام بگذارد.هدیه ویژه خانواده داماد به عروس خانم تا حد زیادی به توانایی مالی و سنت های رایج در میان خانواده ها بستگی دارد، برای برخی خانواده ها مهم است کادویی شب یلدا حتما جواهر آلات باشد و در برخی خانواده ها پوشاک زمستانی مانند پالتو و کفش به عروس خانم پیشکش می شود.ناگفته نماند در شهرها و فرهنگ های مختلف ایران ممکن است سنت های خاص نیز وجود داشته باشد، مثلا در اصفهان هدایای داماد که به آن ها خوانچه نیز گفته می شد شامل غذاهای محلی نیز بوده است، همچنین گفته شده مردم قدیم اصفهانی چند صندوق از میوه های مختلف تهیه می کردند و به منزل عروس می فرستادند که فردای شب چله بین فامیل پخش می شده است.در مازندران نیز رسم بوده خانواده داماد برای شب چله خرجی می فرستاد، یعنی هر چیزی که خانواده عروس در این شب به آن نیاز داشت را برایش فراهم می کرد.اگرچه در گذشته نیز تزیینات و متنوع بودن پیشکش های خانواده داماد اهمیت زیادی داشته است و نشان احترام گذاشتن به خانواده عروس تلقی می شده اما امروزه برخی خانواده ها به چشم و هم چشمی و مجلل کردن هر چه بیشتر مراسم دامن زده اند و این شب خجسته که در اصل برای آشنایی بیشتر و گذراندن اوقات خوش در کنار هم می باشد را به یک شب پر استرس تبدیل کرده اند.
۳)وظیفه خانواده عروس در شب یلدا :
یکی دیگر از آیین شب یلدا مراسمی است که خانواده عروس به جا می آورند . با توجه به رسم و رسوم به جا مانده از قدیم، در شب یلدا خانواده عروس خود را برای میزبانی و پذیرایی از خانواده داماد آماده می کنند. آن ها معمولا برای هر چه بهتر شدن مراسم شب چله، از بزرگترهای فامیل دعوت می کنند وسفره شب یلدا را رنگین تر از سال های قبل می چیدنند که نشانه احترام هر چه بیشتر به خانواده داماد می باشد.سفره شب یلدا شامل میوه های مخصوص این شب از جمله انار، هندوانه، کدو حلوایی و همچنین آجیل، شیرینی جات و پشمک و .. می باشد. عروس خانم برای این که ذوق هنری و سلیقه خود را به همگان از جمله آقا داماد نشان بدهد معمولا مسئولیت میوه آرایی و سفره آرایی را بر عهده می گیرد و دختران خانواده یا فامیل نیز در این کار به او کمک می کنند.جالب است بدانید که در برخی شهرها رسم است خانواده عروس نیز در همان شب هدیه ای به آقا داماد پیشکش می کند که می تواند پوشاک، ساعت یا حتی سکه طلا باشد در حالی که در برخی فرهنگ ها مرسوم است مراسم شب یلدای سال بعد را خانواده عروس مهمان خانواده داماد شده و برای آقا داماد هدیه می برد.
اگر شما هم از علاقه مندان به پشمک هستید و به دنبال این هستید که خوشمزه ترین ، ارگانیک ترین و تازه ترین پشمک ها را تهیه کنید و در جشن‌های مختلف به ویژه شب یلدا استفاده کنید پیشنهاد می شود به فروشگاه بزرگ و معتبر نیتالا مراجعه نمایید و از تنقلات رژیمی و ارگانیک آن دیدن نمایید و با خیالی آسوده خرید خود را ثبت کنید . ارادتمند شما : نیتالا
